Belevingsgerichte zorg: een stap in de realiteit van een cliënt met dementie
Ik ben Yardlene en werk als IG’er en EVV’er op de afdeling Nachtegaal 2 van Joris Zorg. Sinds september volg ik de studie Gespecialiseerd Verzorgende Psychogeriatrie. Deze opleiding geeft verzorgenden handvatten om systematisch uit te vinden wat maakt dat een cliënt zich prettiger voelt. De opleiding behandelt communicatietechnieken die helpend zijn bij het contact met iemand in alle stadia van dementie. Belevingsgerichte zorg is daarbij essentieel. In dit artikel wil ik aan de hand van een praktijksituatie meer uitleg geven over belevingsgerichte zorg.
Belevingsgerichte zorg
Belevingsgerichte zorg is erop gericht mensen te helpen hun levensweg op hun eigen manier te vervolgen. Beleving is een ander woord voor gedachten en gevoelens van iemand over zichzelf en de omgeving. De beleving van zijn of haar beperkingen staat daarbij centraal. Voor de zorg betekent dit, dat de cliënt niet als een zieke met beperkingen wordt gezien maar als een mens met een eigen identiteit en eigen mogelijkheden. De zorg kent dan ook een individuele benadering. Dit houdt in dat wordt uitgegaan van de mogelijkheden en niet van de beperkingen. Door de individuele benadering verbeteren de sociale contacten, neemt eventueel probleemgedrag af en verbetert de kwaliteit van leven.
Een praktijkvoorbeeld
Onlangs heb ik onderstaande meegemaakt met een van onze bewoners van Nachtegaal 2. Het betreft een mevrouw die verkeert in de bedreigde ik- en verdwaalde ik-fase van dementie.
Tegen bedtijd voelde mevrouw zich angstig en verdrietig na een incident waarin agressie naar haar toe werd geuit. Mevrouw gaf aan naar bed te willen maar tijdens het omkleden was mevrouw erg emotioneel en bleef het voorval herbeleven. Ik heb mij zoveel mogelijk in de beleving van mevrouw verplaatst om beter te begrijpen wat zij op dat moment nodig had. Dat was iemand die samen met haar haar angst kon herbeleven en haar daarbij kon beschermen. Dat bleek ook uit het feit dat mevrouw twee pyjama’s had gepakt en wilde dat ik bij haar kwam liggen. Ik ben in haar beleving meegegaan en heb haar pyjama aangetrokken. Gelukkig hebben we dezelfde maat. Vanaf dat moment begon de onrust bij mevrouw al iets te dalen. Ik ben bij haar in bed gaan liggen en ze lag trillend in mijn armen. Na zo’n 15 minuten begon de onrust verder te dalen en viel mevrouw in slaap. Daarna heb ik me losgemaakt en stapte uit bed. Mevrouw werd wakker en vroeg waar ik heen ging. Ik vertelde haar dat ik naar het toilet moest en dat vond ze goed. Ik heb mevrouw met behulp van de slimme sensor verder gemonitord en uit de rapportage van de nachtdienst bleek dat mevrouw een rustige nacht heeft gehad. Ze is alleen voor een toiletgang uit bed geweest en was toen vriendelijk en rustig. Op deze manier heeft mevrouw een rustige nacht gehad zonder toediening van een rustgevend medicijn. Dit komt de kwaliteit van leven ten goede.
De Validation-methode
De methode die ik hier heb toegepast, heet Validation. Vanuit de zorg probeer je via woorden en andere vormen van communicatie contact te krijgen met de cliënt. Je gaat mee in de beleving van de cliënt. Je spreekt de beleving niet tegen maar bevestigt deze juist. Als verzorgende leef je je in de belevingswereld van de cliënt in. Je reist als het ware een stukje mee in zijn of haar wereld.
Tijdens en na mijn studie wil ik de opgedane kennis delen met mijn collega’s en met verwanten van Nachtegaal en hen ook mee laten reizen in de wonderlijke belevingswereld van onze bewoners met dementie.